Zajęcie ruchomości - Forum Prawne

Bartata

W związku z bardzo licznymi pytaniami dotyczącymi zajęcia ruchomości przedstawiam, bardzo krótkie kompendium w tym zakresie które powinno ułatwić rozeznanie się w tym temacie.

Zajęcie ruchomości jest uregulowane w art. 844-879 kpc – sugeruję skrupulatną lekturę.

http://forumprawne.org/komornik-post...cywilnego.html

Bez opisywania całości problemu, skupię się tylko na tym co najczęściej pojawia się w pytaniach użytkowników Forum Prawnego.

Co zajmuje komornik?

Komornik zajmuje ruchomości dłużnika będące w jego WŁADANIU.
Zgodnie z tezami zawartymi w piśmiennictwie prawniczym .
Jednym słowem komornik dokonując zajęcia ruchomości, nie bada czy dana rzecz jest czy też nie jest własnością dłużnika.
Komornik ma jedynie stwierdzić czy przedmiot jest w faktycznej dyspozycji dłużnika, czy może jej używać.
Zgodnie z art. 845 kpc komornik umarza postępowanie w niezbędnym zakresie, jeżeli przedstawiono niebudzący wątpliwości dowód na piśmie, że zajęte ruchomości nie stanowią własności dłużnika.

Zajęcie samochodu

Pojawiają się również pytania, czy komornik również stwierdza władanie pojazdem i zajmuje samochód tak jak inne ruchomości.
W tej sytuacji komornik ma większe pole manewru.
Komornik najczęściej wystosowuje zapytanie do Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców i otrzymuje z niej informację na temat tego czy dłużnik jest czy też nie jest właścicielem pojazdów.
A zatem w przypadku pojazdów mechanicznych istnienie odpowiedniej ewidencji powoduje, że komornik jeszcze przed zajęciem dysponuje wiedzą na temat tego czy pojazd jest czy nie jest własnością dłużnika.
W przypadku przedmiotów znajdujących się w miejscu zamieszkania takiej możliwości nie ma, a egzekucja mająca być z założenia szybka i skuteczna przewiduje tylko stwierdzenie władania a nie własności przez komornika.

Jak następuje zajęcie?

Zajęcie następuje poprzez wpisanie ruchomości do protokołu zajęcia.
Jeżeli zatem nie mamy do czynienia z takim wpisem to nie mamy do czynienia z zajęciem ruchomości.

Co zrobić w sytuacji gdy komornik zajmie rzecz nie będącą własnością dłużnika?

W art. 847 § 2 kpc jest wskazany obowiązek dłużnika do wskazania komornikowi osób trzecich (w tym adresów), którym przysługuje wg. wiedzy dłużnika prawo żądania zwolnienia tych rzeczy spod egzekucji (czyli np. właściciele tych rzeczy).
Komornik ma obowiązek takie osoby poinformować o zajęciu.

Osoby trzecie, które uważają że zajęcie naruszyło ich prawa (np. została zajęta ich własność) mają prawo złożyć powództwo określone w art. 841 kpc.
Powództwo to wnosi się co do zasady w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa (art. 841 § 3 kpc ).

Jakich ruchomości komornik zająć nie może?

Otóż w zasadzie komornik może zająć każdą rzecz z wyjątkiem tych które są określone w art. 829 kpc (pomijam inne przepisy które dotyczą b. wyjątkowych sytuacji).

Przepis prawny:

art. 829. Nie podlegają egzekucji:
1) przedmioty urządzenia domowego niezbędne dla dłużnika i jego domowników, w szczególności lodówka, pralka, odkurzacz, piekarnik lub kuchenka mikrofalowa, płyta grzewcza służąca podgrzewaniu i przygotowywaniu posiłków, łóżka, stół i krzesła w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników oraz po jednym źródle oświetlenia na izbę, chyba że są to przedmioty, których wartość znacznie przekracza przeciętną wartość nowych przedmiotów danego rodzaju;
1[1]) pościel, bielizna i ubranie codzienne, w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu;
2) zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca;
3) jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce potrzebne do wyżywienia dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny wraz z zapasem paszy i ściółki do najbliższych zbiorów;
4) narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych;
5) u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę – pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy lub u dłużnika, będącego osobą fizyczną wykonującą działalność gospodarczą – pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;
6) przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową;
7) (uchylony)
8 ) produkty lecznicze w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 499, 399 i 959) niezbędne do funkcjonowania podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej przez okres trzech miesięcy oraz niezbędne do jego funkcjonowania wyroby medyczne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 175, 447 i 534);
9 ) przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny.

W przypadku zajęcia ruchomości mających cechy określone w tym przepisie, dłużnik może złożyć skargę na czynności komornika zgodnie z art. 767 kpc.

Kilka orzeczeń dotyczących tej tematyki:

Przepis prawny:

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 15 lutego 1991 r., IV CR 550/90

W razie gdy rzecz ruchoma znajduje się w mieszkaniu lub innym miejscu zajmowanym przez dłużnika wspólnie z osobami trzecimi, zwłaszcza z członkami rodziny, to - gdy nic innego nie wynika z charakteru rzeczy lub innych szczególnych okoliczności - komornik może przyjąć, że jest ona co najmniej we współwładaniu dłużnika, co upoważnia go do jej zajęcia (art. 845 § 2 kpc).

Przepis prawny:

Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna i Administracyjna, z dnia 30 czerwca 1987 r., III CZP 41/86

Zajęciu ruchomości będących we władaniu (współwładaniu) dłużnika (art. 845 § 2 kpc), wchodzących w skład majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka, nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko dłużnikowi nie została nadana klauzula wykonalności także przeciwko jego małżonkowi (art. 787 § 1 kpc).

Przepis prawny:

Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna, z dnia 15 lipca 1974 r., I CZ 97/74

Wzgląd, że pozwany jest współwłaścicielem zajętego samochodu, nie udaremniał zabezpieczenia przez zajęcie. Również bowiem przy egzekucji ułamkowej części rzeczy ruchomej dokonuje się zajęcia (całej) rzeczy a nie udziału współwłaściciela.

Przepis prawny:

Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna, z dnia 20 stycznia 2005 r.,I KZP 31/2004

Zbycie rzeczy zajętej w postępowaniu egzekucyjnym, prowadzonym na podstawie kodeksu postępowania cywilnego, może wyczerpywać znamiona przestępstwa określonego w art. 300 § 2 kk - mimo przewidzianej w art. 848 kpc możliwości kontynuowania postępowania egzekucyjnego przeciwko nabywcy rzeczy - o ile zaistnieje skutek w postaci udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela.

Mam nadzieję, że lektura tego tematu pomoże w zrozumieniu w jaki sposób dochodzi do zajęcia ruchomości i ustrzeże przed zadawaniem mnóstwa pytań bez podjęcia próby poszukania odpowiedzi na Forum.