Kodeks karny: - Przepis prawny:
Art. 10. § 1. Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.
Osobą nieletnią w rozumieniu ustawy "kodeks karny" jest osoba, która nie ukończyła 17 roku życia , w dniu popełnienia czynu karalnego. Czyn karalny – przestępstwo lub przestępstwo skarbowe lub wykroczenie. Postępowanie opiekuńczo-wychowawcze: W postępowaniu tym sąd stosuje środki wychowawcze, które są wymienione w art. 6 Ustawy i są to:
- udzielenie upomnienia,
- zobowiązanie nieletniego do określonego postępowania, a przede wszystkim do: naprawienia wyrządzonej szkody, przeproszenia pokrzywdzonego, podjęcia nauki lub pracy, powstrzymania się od przebywania w określonych miejscach czy środowiskach, spożywania alkoholu, zażywania narkotyków lub innego środka odurzającego,
- ustanowienie nadzoru rodziców lub opiekuna,
- ustanowienie nadzoru organizacji młodzieżowej, społecznej, zakładu pracy czy osoby godnej zaufania, jeżeli udzielą poręczenia za nieletniego, lub nadzoru kuratora,
- skierowanie do kuratorskiego ośrodka pracy z młodzieżą,
- orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych,
- orzeczenie przepadku rzeczy, które nieletni uzyskał z popełnienia przestępstwa, np. rzeczy, które ukradł,
- umieszczenie go w instytucji lub organizacji powołanej do przygotowania zawodowego, w rodzinie zastępczej, placówce resocjalizacyjnej lub opiekuńczo - wychowawczej.
Jeżeli sąd stwierdzi u nieletniego niedorozwój umysłowy, chorobę psychiczną lub inne zakłócenie czynności psychicznych, bądź też nałogowe spożywanie alkoholu, zażywanie narkotyków czy innych środków psychotropowych w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, może umieścić go w szpitalu psychiatrycznym lub innym odpowiednim zakładzie leczniczym.
Może jednak również orzec umieszczenie w zakładzie pomocy społecznej lub placówce opiekuńczo - wychowawczej, jeżeli zachodzi potrzeba jedynie zapewnienia nieletniemu opieki wychowawczej.
Są to środki lecznicze.
Stosuje się je po przeprowadzeniu specjalnego postępowania zbliżonego do postępowania opiekuńczo - wychowawczego.
Jeżeli sąd orzeka jako środek leczniczy umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym lub zakładzie tego typu, może to zrobić jedynie po przeprowadzeniu badań nieletniego przez co najmniej dwóch biegłych lekarzy psychiatrów.
Sąd rodzinny może również zobowiązać do określonych działań czy zachowań rodziców np. do poprawy warunków bytowych nieletniego, współpracy ze szkołą czy do naprawienia szkody, którą nieletni wyrządził swoim czynem. W wypadku gdy rodzice lub opiekun nieletniego uchylają się do wykonania obowiązków nałożonych na nich przez sąd rodzinny, sąd ten może wymierzyć im karę pieniężną w wysokości od 50 do 1500 złotych. (art. 8 § 1. upn.)
- Przepis prawny:
Wobec nieletnich sąd rodzinny może:
1) udzielić upomnienia,
2) zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia,
3) ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna,
4) ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania - udzielających poręczenia za nieletniego,
5) zastosować nadzór kuratora,
6) skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją,
7) orzec zakaz prowadzenia pojazdów,
8.) orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego,
9) orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, w młodzieżowym ośrodku socjoterapii albo w ośrodku szkolno-wychowawczym,
10) orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym,
11) zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982, Dz.U. z 1982 roku, Nr 35, poz. 228;