| Początkujący |  RE: Zerwanie umowy z Orange - działalność gospodarcza
To info ściągnięte z netu, powinno być pomocne.
Skutki wypowiedzenia umowy o świadczenie usług
Marcin Polit
doktorant na Wydziale Prawa KUL
oraz prawnik w Kancelarii Radców Prawnych Grumowie i Procko S.C. w Kielcach
Mam zawartą umowę z firmą o świadczenie usług na moją rzecz. Aktualnie chciałabym zrezygnować z otrzymywania niektórych usług, a pozostałe kontynuować. Czy można wypowiedzieć umowę w części?
W przedstawionym pytaniu najbardziej istotne są dwa zagadnienia, z których jedno dotyczy wypowiedzenia stosunku prawnego w ogóle, drugie zaś zasad, a w szczególności skutków wypowiadania umowy o świadczenie usług.
Na wstępie należy przywołać regulację kodeksu cywilnego (dalej: k.c.), zgodnie z którą do umów, których przedmiotem jest świadczenie usług nieuregulowanych innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
W świetle powyższego rozważania dotyczące wypowiedzenia umowy o świadczenie usług znajdą normatywną podstawę w art. 734-751 k.c. - zaznaczmy jednak, że stosowanych odpowiednio, bowiem przedmiotem typowej umowy zlecenia nie jest świadczenie usług, lecz dokonanie na rzecz dającego zlecenie określonej czynności prawnej.
Jednocześnie należy przyjąć, że przedmiotowa umowa o świadczenie usług nie zawiera klauzuli umożliwiającej wypowiedzenie poszczególnych postanowień przez jedną ze stron.
WAŻNE
Wypowiedzenie należy rozumieć jako oświadczenie woli jednej ze stron stosunku prawnego, które zmierza do rozwiązania tegoż stosunku prawnego w całości lub w części. Skutkiem wypowiedzenia jest zniesienie stosunku prawnego w całości lub w części na przyszłość, poczynając od momentu złożenia drugiej stronie oświadczenia woli stosownej treści. To właśnie skutek odróżnia wypowiedzenie od instytucji odstąpienia od umowy, bowiem odstąpienie znosi stosunek prawny z mocą wsteczną, a umowę taką uważa się za niezawartą.
W doktrynie prawa cywilnego wypowiedzenie umowy uważa się za instrument charakterystyczny dla rozwiązywania umów długoterminowych, których przedmiotem są świadczenia okresowe lub ciągłe. Oświadczenie woli o wypowiedzeniu może dotyczyć całej umowy albo poszczególnych jej postanowień.
W pierwszym przypadku stosunek prawny rozwiązuje się z chwilą, kiedy oświadczenie woli o wypowiedzeniu doszło do drugiej strony w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią (wypowiedzenie ze skutkiem natychmiastowym), albo chwila złożenia oświadczenia woli rozpoczyna okres wypowiedzenia uzgodniony przez strony w umowie bądź wynikający z odpowiednich przepisów, natomiast stosunek prawny rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia. W przypadku wypowiedzenia jedynie poszczególnych postanowień umowy skutek wyżej opisany obejmie wyłącznie elementy stosunku prawnego objęte oświadczeniem.
Odpowiednio jak przy zleceniu
Co do zasady, dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie (art. 746 § 1 k.c.), jednakże trzeba zważyć na skutki takiego wypowiedzenia, które mogą być różne w zależności od tego, czy umowa była odpłatna, czy obejmowała świadczenie pod tytułem darmym. Jeśli umowa była nieodpłatna, dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie poczynione przez niego wydatki.
Jeśli natomiast zlecenie było odpłatne, dający zlecenie wypowiadając umowę nie tylko obowiązany jest do zwrotu wydatków poczynionych przez przyjmującego zlecenie, ale także do uiszczenia części wynagrodzenia odpowiadającej dotychczasowym czynnościom przyjmującego zlecenie. Co więcej, jeśli wypowiedzenie umowy przez dającego zlecenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien on naprawić szkodę, jaką przyjmujący zlecenie poniósł na skutek rozwiązania umowy przez drugą stronę bez istotnej przyczyny.
Druga strona umowy, czyli przyjmujący zlecenie, również może stosunek prawny wypowiedzieć w każdym czasie. Jeśli zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący jest odpowiedzialny za szkodę (art. 746 § 2 k.c.). Przyjmuje się również, że wypowiadając umowę przyjmujący zlecenie jest obowiązany do zwrotu tego, co otrzymał w celu wykonania zlecenia albo co w związku ze swoimi czynnościami uzyskał.
Z cytowanych wyżej przepisów można wnioskować, że zarówno w przypadku dającego zlecenie, jak i przyjmującego wypowiedzenie umowy nie będzie rodziło odpowiedzialności odszkodowawczej tylko wtedy, gdy nastąpi z ważnego powodu. Zakresem tego pojęcia, niezdefiniowanego w ustawie, doktryna prawa cywilnego obejmuje takie zdarzenia, jak: choroba strony umowy, nagła i istotna zmiana sytuacji życiowej, nieotrzymanie zaliczki lub raty wynagrodzenia płatnego w czasie obowiązywania umowy, utrata zaufania do drugiej strony. Takim ważnym powodem może być również np. pogorszenie się sytuacji ekonomicznej odbiorcy usług, co nie pozwala mu kontynuować współpracy w dotychczasowym wymiarze.
Wnioski
Odnosząc się wprost do przedstawionego pytania należy stwierdzić, iż jakkolwiek wypowiedzenie poszczególnych postanowień umowy o świadczenie usług jest dopuszczalne i oświadczenie takie doprowadzi do wygaśnięcia tych elementów stosunku prawnego, to jednak wypowiadający umowę bez ważnego powodu musi się liczyć z odpowiedzialnością odszkodowawczą. Odpowiedzialność ta skonkretyzuje się jednak dopiero z chwilą udowodnienia przez wykonującego usługi, że na skutek wypowiedzenia określonych postanowień umowy poniósł określony uszczerbek majątkowy, który by nie nastąpił, gdyby odbiorca usług umowy tej nie wypowiedział. W związku z powyższym należałoby rozważyć raczej podpisanie aneksu do umowy o świadczenie usług, w którym strony zmniejszą zakres wzajemnych świadczeń. Jeśli natomiast w umowie zastrzeżono możliwość jej wypowiedzenia przez każdą ze stron, np. z zachowaniem ustalonego okresu wypowiedzenia, to udowodnienie poniesienia w wyniku tego szkody przez stronę, przeciwko której skierowano wypowiedzenie, będzie w praktyce bardzo utrudnione.
Podstawa prawna
ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.)
|
