Podatki od pracujących za granicą kraju - Forum Prawne

Janusz.C.M.

Podatek tam, gdzie się zarabia

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przyjmują regułę, że podatek od dochodów z pracy najemnej płaci się w kraju, w którym praca jest wykonywana.

Jeśli ktoś mający miejsce zamieszkania w Polsce pracuje np. w Niemczech, Anglii, USA, Francji czy Włoszech, płaci podatek zagranicznemu fiskusowi wedle reguł tam obowiązujących.

Podatnik uwzględni go w rozliczeniach z polskim fiskusem dopiero w zeznaniu rocznym według jednej z opisanych wyżej metod: wyłączenia z progresją albo proporcjonalnego odliczenia - w zależności od tego, którą z tych metod przyjmuje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta przez Polskę z danym państwem. Przy metodzie wyłączenia z progresją, jeśli podatnik nie miał w Polsce w danym roku żadnego dochodu opodatkowanego wedle skali podatkowej, w ogóle zeznania nie składa.

Odrębnie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania normują opodatkowanie: > dochodów z zasiadania w radach nadzorczych oraz zarządach i innych organach spółek mających siedzibę poza krajem zamieszkania danej osoby - te mogą być opodatkowane w kraju, w którym spółka ma siedzibę, > dochodów artystów, np. scenicznych, filmowych, telewizyjnych, muzyków, w ramach wymiany kulturalnej i sportowców - mogą być opodatkowane także w kraju, w którym wykonują oni swą działalność, chyba że finansowana jest ona z państwa macierzystego, > dochodów pracowników państwowych wykonujących swe funkcje poza krajem macierzystym opłacanych ze środków macierzystego państwa, jego władz administracyjnych lub lokalnych - mogą być opodatkowane tylko w kraju macierzystym, > dochodów nauczycieli i profesorów przebywających za granicą przez okres nieprzekraczający dwu lat w celu nauczania, prowadzenia studiów lub badań naukowych na uniwersytecie, w szkole wyższej lub innej placówce naukowej - są zwolnione z podatku w kraju, w którym działalność ta jest wykonywana, w granicach, w jakich jest opodatkowana w kraju miejsca zamieszkania, albo też mogą być opodatkowane tylko w kraju macierzystym; jeśli jednak badania są prowadzone w celach komercyjnych, dochody z ich prowadzenia są opodatkowane w kraju, w którym zostały uzyskane. Wskazana reguła opodatkowania tych ostatnich dochodów nie jest uniwersalna; przewidują ją jednak m.in. umowy z Wielką Brytanią, USA, Francją, Australią, Hiszpanią, Niemcami.

Zaznaczmy jeszcze raz, że zawsze to, w którym kraju i jak dany dochód będzie opodatkowany, należy sprawdzić w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania łączącej Polskę z danym krajem.

Pracujący za granicą i uzyskujący tam dochody podlegające opodatkowaniu w Polsce (lub także w Polsce) obowiązani są wpłacać polskiemu fiskusowi zaliczki na podatek od tych dochodów po przyjeździe do kraju (art. 44 ust. 7 updf). Dotyczy to w praktyce przyjeżdżających z krajów, z którymi umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidują metodę proporcjonalnego zaliczenia.

Zaliczkę od dochodów z pracy najemnej uzyskanych w tych krajach w wysokości 19 proc. dochodów wpłaca się w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po tym, w którym nastąpił powrót. Jeśli fiskus zagraniczny ściągnął już podatek od tych dochodów, podatnik ma prawo zaliczyć ten podatek na poczet zaliczki należnej w Polsce (art. 44 ust. 3e updf). Słowem, wpłaci tylko różnicę między zaliczką należną wedle polskich przepisów a podatkiem zapłaconym za granicą.

Oczywiście ostateczne rozliczenie nastąpi w zeznaniu podatkowym, stosownie do metody proporcjonalnego zaliczenia podatku zapłaconego za granicą na podatek należny w kraju.
ZLECENIE Z ZAGRANICY, ROZLICZENIE W KRAJU

Osoby, które otrzymują z zagranicy należności z umów o pracę, zlecenia i o dzieło wykonywanych w Polsce na rzecz zagranicznego pracodawcy czy zleceniodawcy, płacą podatek wyłącznie na rzecz polskiego fiskusa.

Regułą wynikającą ze wszystkich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania jest to, że wynagrodzenia za pracę, pensje, płace i inne wynagrodzenia za pracę najemną czy z tytułu zatrudnienia mogą być opodatkowane tylko w państwie, w którym otrzymujący je ma miejsce zamieszkania.

Ważne jest to, gdzie praca jest wykonywana, a nie skąd pochodzi zapłata za nią.

Gdy chodzi o osoby angażowane na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia i podobnych umów, różnica jest tylko taka, że jeśli podatnik pracuje dla przedsiębiorcy polskiego, w trakcie roku podatkowego nie rozlicza się z nich sam; zaliczkę na podatek dochodowy pobiera i odprowadza do urzędu skarbowego ten przedsiębiorca jako płatnik. Zagraniczny przedsiębiorca płatnikiem nie jest. Pracownik czy zleceniobiorca z otrzymanych od niego należności musi w trakcie roku podatkowego rozliczać się sam.
Zaliczki z deklaracją na PIT-53

Sposób tych rozliczeń normuje art. 44 ust. 3a updf. Według tego przepisu osoby uzyskujące te dochody bez pośrednictwa płatników obowiązane są wpłacać zaliczki miesięczne w wysokości 19 proc. dochodu za miesiące, w których uzyskali ten dochód, w terminie do 20 dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień - w terminie złożenia zeznania podatkowego. Jest to stawka liniowa, taka sama bez względu na wysokość dochodu podatnika, jeśli jednak podatnik ma wysokie zarobki i nie chce dopłacać w zeznaniu rocznym, może wpłacać zaliczki wedle stawek 30 i 40 proc. W tym samym terminie trzeba złożyć w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania deklarację na PIT-53.

Koszty uzyskania przychodu ze stosunku pracy są zryczałtowane, z możliwością uwzględniania ich w pełnej wysokości, jeśli faktycznie poniesione wydatki na dojazdy do pracy są od nich wyższe. W wypadku umów zlecenia i o dzieło wynoszą one 20 proc. należności, a jeśli przedmiotem zlecenia jest wykonanie utworu objętego prawem autorskim - 50 proc.

Zleceniobiorca może też pomniejszyć przychody o składki na ubezpieczenia społeczne, jeśli płaci je i jeśli nie zostały odliczone od innych jego dochodów, np. z umowy o pracę. Z kolei zaliczkę (obliczoną według stawki 19 proc.) pomniejsza o składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne opłaconą w danym miesiącu (do wysokości 7,75 proc. podstawy jej wymiaru), jeśli z racji danej umowy zlecenia podlega w Polsce ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dochody uzyskane w walutach obcych przelicza się do celów rozliczeń z polskim fiskusem na złote wedle reguł wskazanych obok (zob. ramka dF11).
Po zakończeniu roku - zeznanie

Dochody, o których tu mowa, są opodatkowane wedle skali podatkowej, tj. według stawek 19, 30 i 40 proc. Łączy się je do celów ostatecznego rocznego rozliczenia z fiskusem z innymi dochodami opodatkowanymi w taki sposób osiągniętymi w danym roku podatkowym, np. z pracy, z umów zlecenia i o dzieło od polskiego płatnika. Uzyskujący je musi złożyć roczne zeznanie podatkowe.

Gdyby jednak zleceniobiorca wykonywał usługi na podstawie umowy zlecenia z zagranicznym zleceniodawcą w ramach swej działalności gospodarczej, będą to dochody z tej działalności, a nie z opisanej tu działalności wykonywanej osobiście. Przedsiębiorca będzie rozliczał się z nich i płacił zaliczki na podatek według reguł odnoszących się do dochodów z prowadzenia firmy.
STYPENDIA I POMOC DLA POGŁĘBIAJĄCYCH WIEDZĘ

Stypendia dla uczniów i studentów, pomoc materialna dla nich, a także świadczenia od uczelni w związku z praktykami otrzymywane w kraju na podstawie polskich przepisów są zasadniczo zwolnione z podatku.

Polskie zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 39 updf dotyczy także stypendiów zagranicznych. Chodzi o liczne stypendia naukowe i za wyniki w nauce dla studentów i pracowników naukowych oraz dla pracowników naukowych, których zasady przyznawania zostały zaakceptowane przez ministra edukacji. Natomiast zwolnienia dotyczące innych stypendiów i pomocy materialnej do stypendiów zagranicznych się nie odnoszą (art. 21 ust. 1 pkt 40, 40b updf). Dlatego są też stypendia zagraniczne co do zasady opodatkowane w Polsce na zasadach ogólnych, tj. wedle skali podatkowej. Warto więc po otrzymaniu stypendium zagranicznego zwrócić się, na podstawie art. 14e ordynacji, do ministra finansów o wyjaśnienie tej kwestii.

Jednakże to, że co do zasady stypendium zagraniczne jest w kraju opodatkowane, nie oznacza, że będzie obciążone podatkiem. Decydują o tym bowiem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, podpisane przez Polskę z poszczególnymi krajami, a także polskie przepisy zwalniające od podatku stypendia otrzymywane przez studiujących za granicą do równowartości diet z tytułu delegacji zagranicznych za każdy dzień otrzymywania stypendium (art. 21 ust. 1 pkt 23 lit. a), o czym była już mowa.
Ważne, skąd pochodzą pieniądze

Pewne uregulowania dotyczące stypendiów zawarte w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania powtarzają się. Tak więc świadczenia otrzymane na utrzymanie, kształcenie lub odbywanie praktyki przez studenta stypendystę, ucznia lub praktykanta przebywającego za granicą wyłącznie w celu kształcenia, odbywania praktyki albo szkolenia nie są opodatkowane w kraju, do którego przyjechał w celu zdobywania czy pogłębiania wiedzy, jeśli są wypłacane spoza tego kraju. Obojętne przy tym, czy takie stypendium otrzymuje on z kraju macierzystego czy z kraju trzeciego.

Jeśli jednak student, praktykant, doktorant itd. dostaje stypendium ze środków kraju, w którym się edukuje, również jego prawo decyduje o tym, czy jest ono opodatkowane czy też zwolnione z podatku.

Tu ograniczmy się do wskazania rozwiązań przyjętych w umowach z krajami, do których polscy studenci wyjeżdżają po naukę najczęściej.

Tak więc np., gdy chodzi o stypendia, umowa między Polską a Anglią (art. 21) przewiduje, że płatności otrzymywane na utrzymanie, studia, kształcenie się przez studentów, stypendystów, uczniów lub praktykantów przebywających w Anglii wyłącznie dla studiów lub kształcenia się tam zwolnione są z podatku, jeżeli pochodzą one ze źródeł położonych poza Anglią. Jeżeli więc są wypłacane przez angielskiego fundatora, mogą być opodatkowane w Anglii. Jednakże w świetle wewnętrznych angielskich przepisów mogą być wolne od podatku.

Takie same postanowienia zawiera umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta z Niemcami (art. 21), a więc w konsekwencji tak samo przedstawia się kwestia rozliczeń z polskim fiskusem studiujących tam osób z racji świadczeń otrzymanych od niemieckich fundatorów.

Według zaś analogicznej umowy zawartej z Francją (art. 20) sumy, jakie student lub stażysta mający miejsce zamieszkania w Polsce, przebywający we Francji wyłącznie w celu kształcenia się, otrzymuje na pokrycie kosztów wykształcenia i utrzymania, są zwolnione z podatku we Francji, tylko jeśli pochodzą spoza niej. Natomiast uzyskane od francuskich instytucji i osób mogą być co do zasady opodatkowane. O tym, czy będą - decydują wewnętrzne francuskie przepisy podatkowe. Co do zasady podlegają one też opodatkowaniu w Polsce, poza objętymi zwolnieniem dla stypendiów naukowych i za wyniki w nauce wynikającym z art. 21 ust. 1 pkt 39 updf.

Umowa z USA (art. 1 normuje te kwestie odmiennie. Przewiduje bowiem - na pięć lat podatkowych - zwolnienie dla uczących się, studiujących, odbywających praktyki, a także dla osób, które studiują lub uczestniczą w badaniach z racji zdobycia nagród, pomocy finansowej lub stypendium od organizacji religijnej, dobroczynnej, badawczej, literackiej lub pedagogicznej. Zwolnienie to obejmuje prezenty z zagranicy przyznane na utrzymanie, wykształcenie, studia, badania, praktykę, nagrody, pomoc finansową i stypendia (bez względu na to,skąd pochodzą), każdą płatność z kraju miejsca zamieszkania (oprócz dochodu z osobistego świadczenia usług), dochód z osobistego świadczenia usług w USA nieprzekraczający 2 tys. USD. Dodatkowo osoby przyjeżdżające do USA na praktykę, studia, w celu uczestniczenia w badaniach korzystają ze zwolnień obejmujących inne jeszcze dochody (w wysokości nieprzekraczającej 5 tys. lub 10 tys. USD rocznie).

Podobne zwolnienia obowiązują na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych ze Szwecją, Norwegią, Wielką Brytanią, pod warunkiem, że praca jest związana z kierunkiem studiów czy praktyki albo - co ważne - jest potrzebna jako źródło utrzymania studenta.
Kiedy rozliczenie w kraju

Wszystkie te stypendia, prezenty, dochody są co do zasady opodatkowane w Polsce, bez względu na to, czy za granicą został od nich potrącony podatek czy też nie.

Nie oznacza to jednak, że zawsze podatek ten stypendysta zapłaci, a to ze względu na pomniejszenie stypendium o diety i zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 39 updf. Jeśli podatek za granicą został zapłacony, a stypendium jest wyższe niż równowartość diet obowiązująca w odniesieniu do podróżujących służbowo do danego kraju, stypendysta rozlicza się przy zastosowaniu jednej z omówionych wyżej metod unikania podwójnego opodatkowania: wyłączenia z progresją albo proporcjonalnego zaliczenia podatku zagranicznego na podatek należny w Polsce. O tym, która z tych metod będzie obowiązywała, decyduje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta z danym państwem.

Przy metodzie wyłączenia z progresją, jeśli dana osoba nie uzyskała w Polsce dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych, w ogóle nie rozlicza się z polskim fiskusem.

Przy metodzie zaliczenia, jeśli stypendium było wyższe niż równowartość diet przypadających na okres jego pobierania, rozliczenie z polskim fiskusem jest zawsze konieczne.

Jeśli za granicą nie ściągnięto podatku od stypendium czy innego dochodu pobranego przez studiującego, praktykanta itd., rozliczy się on z tego dochodu w zeznaniu rocznym na formularzu PIT-36.
Stypendium z zagranicy, studia w Polsce

Polscy stypendyści, mający miejsce zamieszkania w Polsce i tu uczący się, studiujący, odbywający praktyki, studia doktoranckie itp., jeśli otrzymują stypendia z zagranicy, od zagranicznych fundatorów, płacą od nich podatek tylko w Polsce. Wedle umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania tego rodzaju stypendium dla osoby mającej miejsce zamieszkania w Polsce może być opodatkowane tylko w Polsce. Jednakże umowy międzynarodowe, na podstawie których są one wypłacane, mogą przewidywać zwolnienie z podatku.

Co ważne, jeśli stypendium jest finansowane ze środków tzw. pomocowych, stypendyście przysługuje zwolnienie z podatku przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 46 updf.

Nie dotyczą natomiast stypendiów opłacanych z funduszy pochodzących z zagranicy zwolnienia obejmujące stypendia inne niż wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 39 updf.

Stypendium to jest, w świetle polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowane na zasadach ogólnych, tj. wedle skali podatkowej (w zależności od poziomu dochodów - wedle stawek 19, 30 i 40 proc.).

Przepisy updf nie przewidują w odniesieniu do tego rodzaju dochodów obowiązku wpłacania zaliczek na podatek w ciągu roku. Stypendysta rozlicza się z nich dopiero w zeznaniu rocznym na formularzu PIT-37, jeśli nie płacił w ciągu roku zaliczek na podatek samodzielnie, albo na PIT-36, jeśli np. w związku z uzyskiwaniem z zagranicy honorariów autorskich musiał płacić samodzielnie zaliczki na podatek dochodowy, składając PIT-53.

Stypendium to musi w tym zeznaniu zsumować z innymi swymi dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych (np. z pracy, z umów zlecenia, z honorariów autorskich, z emerytury). Wykazuje je jako "inne źródła".

Choć obowiązuje ogólna zasada, że podatnik może pomniejszać przychód o wszelkie koszty poniesione w celu jego osiągnięcia, w wypadku stypendiów pomniejszenie to raczej w rachubę nie wchodzi.

Do celów ustalenia podatku dochody w walutach obcych wpływające na konto bankowe przelicza się na złote wedle reguł podanych w ramce.
EMERYTURY I RENTY Z ZAGRANICY Z DANINĄ W POLSCE

Jeśli emeryt czy rencista, któremu przysługuje emerytura lub renta wypracowana za granicą, ma miejsce zamieszkania w Polsce, świadczenie to jest najczęściej opodatkowane w Polsce. Według niektórych umów świadczenia wypłacane z systemu socjalnego są opodatkowane w państwie, które je wypłaca, bez względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy. Część emerytur i rent (np. z USA, Szwecji i niektóre z Holandii) może być opodatkowana zarówno w Polsce, jak i w państwie wypłacającym. Wtedy obowiązuje metoda unikania podwójnego opodatkowania wskazana w umowie zawartej przez Polskę z danym państwem.

Podatek od emerytury czy renty wypracowanej za granicą płaci się według zasad i skali podatku od dochodów osobistych obowiązujących w Polsce, a nie za granicą. Może to w praktyce oznaczać, że podatkowe obciążenie tego świadczenia w Polsce jest wyższe, niż byłoby w państwie je wypłacającym. Jeśli podatek płacony jest tylko w Polsce, nie będzie już oczywiście pobierany za granicą.

Nie wchodzą w rachubę ulgi i zwolnienia obowiązujące za granicą. Podatnik ma natomiast prawo do wszelkich ulg i zwolnień, jakie jeszcze obowiązują w polskim prawie podatkowym.

Emerytury otrzymywane w walutach obcych przelicza się na potrzeby ustalania podatku (zaliczek na podatek dochodowy) według zasad wskazanych w ramce.

Jeśli renta czy emerytura jest wypłacana za pośrednictwem instytucji polskiej (banku, poczty), instytucja ta pobiera od nich w trakcie roku podatkowego zaliczkę na podatek dochodowy, a po zakończeniu roku, jeśli emeryt czy rencista zobowiąże ją do tego, wyręczy go w rozliczeniu rocznym z fiskusem.

Jeżeli emeryt czy rencista otrzymuje świadczenie bezpośrednio z zagranicy, musi w ciągu roku płacić zaliczki na podatek dochodowy i składać deklaracje miesięczne na PIT-53 do 20. dnia następującego po tym, w którym uzyskał taki dochód (art. 44 ust. 3a w związku z ust. 1a tego artykułu). Zaliczkę wedle stawki liniowej 19 proc. pomniejsza się o ewentualny podatek ściągnięty za granicą. Jednakże podatnik, jeśli ma wysokie dochody, może zdecydować się na płacenie jej także wedle stawek 30 i 40 proc. Po zakończeniu roku obowiązany jest do złożenia zeznania podatkowego obejmującego rentę czy emeryturę z zagranicy oraz inne jeszcze dochody opodatkowane wedle skali podatkowej (stawki 19, 30 i 40 proc.).

Zwolnione z podatku - na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 74 updf - są renty inwalidzkie z tytułu inwalidztwa wojennego, kwoty zaopatrzenia przyznane ofiarom wojny oraz członkom ich rodzin, renty wypadkowe dla osób, których inwalidztwo powstało w związku z przymusowym pobytem na robotach w III Rzeszy w latach 1939 - 1945.

Tych w rozliczeniach podatkowych nie uwzględnia się.
DOCHODY KAPITAŁOWE Z ZAGRANICY

Od 1 stycznia 2005 r. stawka podatku 19 proc. odnosi się także do dochodów kapitałowych pochodzących z zagranicy. Dotyczy to zarówno takich dochodów (przychodów), jak dywidendy, odsetki i inne wymienione w art. 30a ust. 1 pkt 1 - 5 updf, jak i tzw. zyski giełdowe oraz podobne dochody wskazane w art. 30b updf. Tak samo jak w wypadku pochodzących z kraju, podstawą opodatkowania pierwszego rodzaju dochodów jest przychód, czyli kwoty należne, a drugiego - dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania.
Od odsetek i dywidend spoza kraju

Przed 1 stycznia 2005 r. opłacalność lokat za granicą znacznie redukowała zasada, że odsetki od nich, inaczej niż uzyskane od lokat w bankach i instytucjach finansowych w Polsce, są opodatkowane nie ryczałtowo, ale wedle skali podatkowej, tj. w zależności od ogólnego poziomu dochodów opodatkowanych w ten sposób, wedle stawek 19, 30 i 40 proc.

W praktyce oznacza to, że podatnik płaci różnicę między podatkiem obliczonym wedle stawki 19 proc. a tym, co oddał zagranicznemu fiskusowi. Zeznanie jednak składa również wówczas, gdy podatek zapłacony za granicą był wyższy niż obowiązujący w Polsce albo taki sam.

To samo dotyczy wszystkich innych przychodów uzyskanych za granicą, wymienionych w art. 30a ust. 1 updf, m.in. dochodów z odsetek i dyskonta od papierów wartościowych, dywidend i innych udziałów w zyskach osób prawnych, z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem gdy pożyczka udzielana jest w ramach działalności gospodarczej. Także dochody z udziału w zagranicznych funduszach kapitałowych uzyskane w 2005 r. opodatkowane są ryczałtowo, wedle stawki 19 proc.

Według nowego ust. 3b art. 45 updf, jeśli taki podatek nie został pobrany przez płatnika, a tak będzie, gdy wypłata pochodzi z zagranicy, podatnik musi się z niego rozliczyć w zeznaniu, które za 2005 r. składa się najpóźniej 2 maja 2006 r.

Podatnicy nie muszą w tym celu sporządzać odrębnego zeznania podatkowego. Mogą bowiem rozliczyć się z nich w zeznaniu, w którym wykazują swe polskie dochody: w PIT-36, PIT-36L, lub też PIT-38 obejmującym tylko dochody kapitałowe. Uwzględniać się je będzie w części formularza PIT-36 "Kwota do zapłaty/nadpłata" w wierszu "Różnica między podatkiem zapłaconym za granicą a zryczałtowanym podatkiem, o którym mowa w części B.3. załącznika PIT/X".

Osoby, które uzyskały w 2005 r. dochody z odsetek, dywidend itd. z zagranicy i muszą rozliczyć się z nich w Polsce, obowiązkowo dołączają do zeznania (PIT-36, PIT-36L albo PIT-3 nowy załącznik PIT/X "Informacja o zryczałtowanym podatku dochodowym". W części B.3. muszą wskazać kwotę podatku wyliczonego wedle stawki 19 proc. przypadającego od tych przychodów, podatek zapłacony za granicą, różnicę między tym podatkiem a należnym według polskich przepisów. Tę ostatnią przenosi do zeznania podatkowego. Podatek ten płaci się łącznie z podatkiem przypadającym od dochodów wskazanych w danym zeznaniu.
Od zysków z zagranicznych giełd

Podatkiem liniowym wedle stawki 19 proc. obciążone są tzw. zyski giełdowe osiągnięte z inwestowania w akcje, obligacje, udziały, instrumenty pochodne za granicą, w tym na zagranicznych giełdach. Do końca 2004 r. od tych zysków osoby podlegające w odniesieniu do całości swych dochodów polskiemu fiskusowi, czyli mające miejsce zamieszkania w Polsce, musiały rozliczać się, płacąc podatek wedle skali podatkowej.

Dochody te do celów rozliczeń z polskim fiskusem ustala się według dokładnie tych samych zasad co te same dochody uzyskane w kraju, po uwzględnieniu tych samych kosztów ich uzyskania (por. rozdział poświęcony opodatkowaniu dochodów kapitałowych).

W art. 30b ust. 5a i 5b updf określono również zasady unikania podwójnego opodatkowania, jako że z reguły podatek od takich dochodów pobiera także fiskus kraju, w którym dany dochód powstał. Tak więc wskazane wyżej rodzaje dochodów uzyskane w kraju i za granicą łączy się, oblicza od nich podatek należny polskiemu fiskusowi i pomniejsza go o zapłacony za granicą, z tym że odliczenie nie może przekroczyć tej części podatku, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą. Ta zasada, stosowana odpowiednio, będzie obowiązywała także wówczas, gdy osoba mająca w Polsce tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy osiąga wskazane zyski tylko za granicą.

Z tzw. zysków giełdowych otrzymanych w kraju i za granicą podatnik za 2005 r. rozlicza się w zeznaniu rocznym PIT-38, składanym najpóźniej do 2 maja 2006 r. Wykazuje te dochody wraz z ewentualnymi krajowymi dochodami kapitałowymi, o których mowa w art. 30b updf, a które nie będą objęte informacją PIT-BC, w części C w poz. 21 (przychody) i poz. 22 (koszty ich uzyskania.)
Rz

Uwaga

Podatnik uzyskujący odsetki z zagranicznych lokat, dywidendy z zagranicy, dochody z udziału w zagranicznych funduszach kapitałowych musi nadal rozliczać się z nich z polskim fiskusem, także gdy zapłacił już od nich podatek za granicą. Wówczas w rocznym zeznaniu podatkowym na poczet podatku należącego się polskiemu fiskusowi osoba, która uzyskała takie dochody (przychody), ma prawo zaliczyć podatek zapłacony od nich za granicą.

W razie wątpliwości - pytanie do ministra

Wyjaśnianie wątpliwości w sprawach opodatkowania dochodów uzyskanych za granicą, jakie mogą się pojawiać na tle umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, należy od 1 września 2005 r. do ministra finansów. On - a nie, jak dotychczas, wyłącznie urzędy skarbowe - wydaje pisemne interpretacje w indywidualnych sprawach podatników. Termin na wydanie przez ministra takiej interpretacji wynosi, niestety, aż 6 miesięcy, licząc od dnia wpłynięcia wniosku. Wnioski kierujemy na adres: Ministerstwo Finansów, ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.

Jak przeliczać na złote

Przychody uzyskane w 2005 r. za granicą, jeśli muszą być uwzględnione w rozliczeniach z fiskusem w kraju, przelicza się na złote według kursów z dnia ich otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika, ogłoszonych przez bank (krajowy i zagraniczny), z którego usług korzystał podatnik, mających zastosowanie przy kupnie walut. Jeśli podatnik nie korzystał z usług banku, przychody przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych z dnia uzyskania przychodów, ogłaszanego przez NBP. Jeżeli bank, z którego usług podatnik korzysta, stosuje różne kursy walut obcych i nie jest możliwe dostosowanie kursu do wskazanych wyżej zasad, przychód w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut z dnia uzyskania przychodu ogłoszonego przez NBP (art. 11 ust. 3 i 4 updf). Jeśli podatnik korzystał z usług banku zagranicznego, np. pracodawca wpłacał wynagrodzenie na konto podatnika w banku zagranicznym, miarodajny jest kurs stosowany przez ten bank, jeśli złoty był w nim notowany, a gdy nie był - należy stosować kurs NBP z dnia uzyskania przychodu.

Uwaga

W PIT-53 uwzględnia się wszystkie przychody uzyskane w ciągu danego miesiąca od zagranicznego czy zagranicznych zleceniodawców. Zleceniobiorca ma prawo do pomniejszenia ich o zryczałtowane koszty uzyskania przychodów według tych samych zasad, które dotyczą wszystkich przychodów z umów o pracę, umów zlecenia i o dzieło.

Uwaga

Osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce, która na podstawie umowy zlecenia zawartej z firmą (przedsiębiorcą) z siedzibą w USA i niemającą w Polsce zakładu ani przedstawicielstwa wykonuje pracę wyłącznie w Polsce, rozlicza się z należności uzyskanych od tej firmy tylko z polskim fiskusem. Obowiązują przy tym wyłącznie reguły ustalone w polskim prawie podatkowym.