 RE: Rekompensata za koszty odzyskania należności w pozwie
Po analizie dostępnych mi źródeł - dzielę się materiałem jaki pozyskałam - może komuś się przyda:
Do maja 2023 r. istniały rozbieżności w orzecznictwie, czy wierzycielowi należą się koszty odzyskiwania należności od każdej faktury, czy jednak jedna rekompensata od umowy. Szczególnie, kontrowersje budziło „rozdrabnianie” danego stosunku prawnego na kilka roszczeń, wynikających przykładowo z wystawienia wielu faktur. Chodzić tu będzie zwłaszcza o sytuacje, w których dłużnika i wierzyciela łączy umowa ramowa. Wówczas może występować sytuacja, że rekompensata za koszty odzyskiwania należności będzie obliczana od każdej faktury osobno. Poza tym rekompensata ta należy się od każdej niezapłaconej części, wówczas gdy strony transakcji handlowej ustaliły w umowie, że świadczenie pieniężne będzie spełniane w częściach.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dniu 4.05.2023 r. wydał wyrok w sprawie C-78/22, w którym wskazał wprost, że prawo wierzyciela do rekompensaty nie może być w żaden sposób pozbawiane lub ograniczane.
Trybunał Sprawiedliwości w ww. wyroku podkreślił, że sąd krajowy nie jest uprawniony do badania żądania zasądzenia rekompensaty pod kątem nadużycia prawa. Na sądach bowiem ciąży obowiązek zapewnienia pełnej skuteczności przepisom ustawy implementowanej w wyniku wykonania dyrektywy unijnej.
Sądy mają więc dążyć do wykładni przepisów o rekompensacie w sposób zgodny z celami dyrektywy unijnej, a nie ograniczać ustawowe uprawnienia wierzycieli. Ponadto, TSUE potwierdził, że rekompensata jest należna wierzycielowi również wtedy, gdy wartość faktury jest niska, a nawet niższa niż wysokość rekompensaty.
Zgodnie z art. 20 ustawy z 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1805) - dalej k.p.c. do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Zgodnie z brzmieniem ww. przepisu, wartością przedmiotu sporu jest roszczenie główne (np. niezapłacona kwota z faktury), a reszta roszczeń (odsetki, pożytki i koszty związane z roszczeniem głównym) nie wlicza się do wartości przedmiotu sporu. Innymi słowy, sporządzając pozew formułujemy dwa rodzaje roszczeń: główne i poboczne. Wniosek wynika z tego taki, iż cała grupa roszczeń pobocznych (tzw. akcesoryjnych) nie powinna powiększać wartości przedmiotu sporu.
Warto zwrócić uwagę, że jednak nie w każdym przypadku kwota rekompensaty nie będzie wliczana do wartości przedmiotu sporu. Wyjątkiem może być sytuacja, w której wierzyciel dochodzić będzie jedynie roszczeń akcesoryjnych np. będzie dochodzić w pozwie jedynie skapitalizowanych odsetek oraz kwoty rekompensaty. Przy powyższym podziale na roszczenia główne i poboczne, roszczenia z odsetek i rekompensaty należą do jednej grupy, więc na potrzeby konkretnej sprawy można uznać, że stają się one roszczeniami głównymi (wiodącymi), gdyż jedynie one są dochodzone w danej sprawie przez wierzyciela. W takiej sytuacji wszystkie roszczenia, dochodzone w „oderwaniu” od roszczenia głównego (np. niezapłaconej kwoty z faktury), będą stanowić roszczenie główne w danym postępowaniu, zatem będą się wliczać do wartości przedmiotu sporu.
Podkreślić należy, że system EPU (elektronicznego postępowania upominawczego) automatycznie wlicza kwotę żądanej rekompensaty do wartości przedmiotu sporu i na tej podstawie wylicza należną opłatę sądową. Pominięcie kwoty rekompensaty w żądaniu głównym w EPU i niezaliczeniem automatycznie tej kwoty do wartości przedmiotu sporu będzie skutkować odmową wydania nakazu zapłaty i przekazaniem sprawy do sądu właściwego.
| 
