„Kodeks wykroczeń. Komentarz”
Autorzy: prof. dr hab. Marek Bojarski, prof. dr hab. Wojciech Radecki
Wydawnictwo C.H. Beck.
Rok wydania 2006.
Cytat:
Art. 61. [Przywłaszczenie stanowisk, godności]
§ 1. Kto przywłaszcza sobie stanowisko, tytuł lub stopień albo publicznie używa lub nosi odznaczenie, odznakę, strój lub mundur, do których nie ma prawa,
podlega karze grzywny do 1.000 złotych albo karze nagany.
§ 2. Kto ustanawia, wytwarza, rozpowszechnia publicznie, używa lub nosi: godło, chorągiew albo inną odznakę lub mundur, co do których został wydany zakaz, albo odznakę lub mundur organizacji prawnie nie istniejącej, albo odznakę lub mundur, na których ustanowienie lub noszenie nie uzyskano wymaganego zezwolenia,
podlega karze aresztu albo grzywny.
§ 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 można orzec, a w razie popełnienia wykroczenia określonego w § 2 orzeka się przepadek wymienionych w tych przepisach przedmiotów, jak również innych przedmiotów służących do popełnienia wykroczenia, takich jak pieczęcie, stemple, papier firmowy lub bilety wizytowe, choćby nie stanowiły własności sprawcy.
1. Istota wykroczenia z art. 61 § 1 polega na wprowadzeniu w błąd co do okoliczności wymienionych w tym przepisie, a więc co do stanowiska, tytułu, stopnia, odznaczenia, posiadania odznak czy też prawa do noszenia określonego munduru.
2. Kodeks wykroczeń zachowanie się z art. 61 § 1 określa terminem "przywłaszcza". Termin ten kojarzy się z przywłaszczeniem mienia, które polega na tym, iż sprawca legalnie wchodzi w posiadanie tego mienia, lecz potem rozporządza nim jak swoim (np. zużywa, pozbywa się go czy też nie oddaje go na wezwanie właściciela). Termin „przywłaszczenie stanowiska” interpretować trzeba inaczej. Zachowanie się sprawcy, który przywłaszcza sobie stanowisko, tytuł lub stopień polega w zasadzie na jego używaniu, tj. podawaniu informacji innym osobom, iż sprawca jest zatrudniony na danym stanowisku, np. iż jest dyrektorem, kierownikiem, naczelnikiem, prezydentem, burmistrzem, komendantem, itp.
3. Wprowadzenie otoczenia w błąd co do posiadanego tytułu polega na informowaniu, np. że sprawca posiada tytuł naukowy profesora, magistra prawa, magistra filozofii, itp.
4. Jeśli chodzi o wprowadzenie w błąd otoczenia co do stopnia, to w grę wchodzić mogą, np. stopnie naukowe doktora czy doktora habilitowanego bądź też stopnie wojskowe czy policyjne.
5. Forma uzewnętrznienia wyżej wymienionych przykładów może być różna: bądź słowna, gdy sprawca informuje o swoim stanowisku, tytule czy stopniu, bądź pisemnie, gdy nieprawdziwie informacje o osobie sprawcy znajdują się, np. na bilecie wizytowym, papierze firmowym, itp.
6. Wykroczenie z art. 61 § 1 ma charakter formalny, a więc nie jest ono uzależnione od nastąpienia jakiegokolwiek skutku.
7. Jeżeli sprawca wprowadził otoczenie w błąd, np. co do swojego tytułu w celu uzyskania wyższego wynagrodzenia - zachowanie jego wypełnia ustawowe znamiona przestępstwa z art. 286 KK z 1997 r.
8. Przepis art. 61 § 1 określa również odpowiedzialność wobec tego, kto bezprawnie nosi odznaczenia, odznakę, strój lub mundur.
9. Sprawy orderów i odznaczeń państwowych reguluje przede wszystkim ustawa z 16.10.1992 r. o orderach i odznaczeniach (Dz.U. Nr. 90, poz. 450 ze zm.). W myśl postanowień tej ustawy, osoby odznaczone otrzymują odznakę nadanego orderu lub odznaczenia i dokument stwierdzający nadanie. Obok regulacji spraw odznaczeń państwowych ww. ustawą, istnieje szereg odrębnych przepisów ustanawiających różne odznaczenia państwowe, jak i inne odznaki. Tych ostatnich dotyczy ustawa z 21.12.1978 r. o odznakach i mundurach (Dz.U. Nr 31, poz. 130 ze zm.), w myśl której odznaki dzielą się na: 1) honorowe, będące wyróżnieniem za zasługi położone w działalności państwowej lub społecznej stanowiącej istotny wykład w rozwój całego kraju, w rozwój określonej dziedziny gospodarki lub administracji państwowej, w rozwój określonego województwa albo w rozwój określonej organizacji gospodarczej oraz w działalności statutowej organizacji spółdzielczych lub organizacji społecznych, 2) organizacyjne, stanowiące oznaczenie organizacji społecznej lub spółdzielczej albo innej jednostki organizacyjnej bądź przynależności do takiej organizacji lub jednostki organizacyjnej, 3) okolicznościowe - upamiętniające rocznice, wystawy, zgromadzenia lub inne wydarzenia.
10. Ustawa stanowi, że odznakami mogą być emblematy, godła, barwy, herby miast lub województw oraz inne przedmioty, chociażby powszechnie używane, jeżeli sposób ich sporządzenia i używania wskazuje na to, że mają służyć celom wyżej opisanym.
11. Zamiast pełnych odznak, orderów i odznaczeń można nosić miniatury, baretki, rozetki, wstążeczki oraz miniatury baretek. Bezprawne noszenie wyżej wymienionych symboli również narusza przepis art. 61 § 1.
12. Zachowanie się sprawcy wykroczenia z art. art. 61 § 1 polega również na bezprawnym noszeniu stroju lub munduru. Niektóre zawody wymagają noszenia specjalnego charakterystycznego stroju. Do takich należą np. toga, biret, jako strój urzędowy sędziego, czy prokuratora w czasie rozprawy, sutanna osoby duchownej, strój pielęgniarki, położnej itp.
13. Mundurem jest ubiór lub jego części służące oznaczeniu przynależności do określonej jednostki organizacyjnej lub wykonywania określonych funkcji albo służby (art. 10 ustawy). Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, ustanawia mundury, określa osoby uprawnione do ich noszenia oraz wzór i kolor munduru.
14. Używanie munduru zagranicznego wymaga zezwolenia terenowego organu administracji państwowej stopnia wojewódzkiego (art. 13 ustawy), przy czym nie dotyczy to członków personelu urzędników konsularnych obcych urzędów konsularnych; członków personelu administracyjnego i technicznego obcych przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych – z zastrzeżeniem zasady wzajemności i innych osób, które mogą używać w Polsce munduru na mocy umów albo zwyczajów międzynarodowych.
15. Osoba, która posiadając legalnie mundur (np. rezerwista, któremu organ wojskowy wydał mundur ćwiczebny), używa go niezgodnie z przeznaczeniem (a więc np. do pracy na działce, na wycieczce, itp.) dopuszcza się wykroczenia z art. 127. W innych przypadkach publiczne bezprawne noszenie munduru stanowi wykroczenie z art. 61 § 1.
16. Zachowanie się opisane w 61 § 2 polega na ustanawianiu, wytwarzaniu, publicznym rozpowszechnianiu, używaniu lub noszeniu: a) godła, chorągwi albo innej odznaki lub munduru, co do których wydano zakaz, b) odznaki lub munduru organizacji prawnie nieistniejącej, c) odznak lub munduru, na których ustanowienie lub noszenie nie uzyskano wymaganego zezwolenia. Dla ustalenia odpowiedzialności za wykroczenie z art. 61 § 2, obok stwierdzenia wyżej opisanego zachowania się, wymagane jest ustalenie, że został wydany zakaz ich noszenia, wytwarzania itp. bądź ustalenie, że jest to odznaka lub mundur organizacji nieistniejącej bądź też, że nie uzyskano zezwolenia na ustanowienie lub noszenie ww. przedmiotów.
17. W wyroku z 3.12.1992 r. (III KRN 20/92, niepubl.) SN wskazał, że zachowanie się opisane w art. 61 § 2 polega na ustanowieniu, wytwarzaniu, publicznym rozpowszechnianiu, używaniu lub noszeniu:
a) godła, chorągwi lub innej odznaki lub munduru, co do którego wydano zakaz,
b) odznaki lub munduru organizacji prawnie nieistniejącej,
c) odznaki lub munduru. Na których ustanowienie lub noszenie nie uzyskano wymagającego zezwolenia.
18. Wykroczenie z art. 61 § 1 można popełnić tylko umyślnie, wykroczenie zaś z art. art. 61 § 2 można popełnić bądź umyślnie, bądź nieumyślnie (np. sprawca nosi odznakę, co do której nie wie, że nie uzyskano zezwolenia na jej ustanowienie i noszenie).
Uzupełnieniem powyższego będzie:
„Kodeks wykroczeń. Komentarz”
Autor: Wojciech Kotowski
Wydawnictwo: Zakamycze
Rok wydania: 2004
Cytat:
[…]
4. Mundurem jest ubiór lub jego części służące oznaczeniu przynależności do kreślonej jednostki organizacyjnej lub wykonywania określonych funkcji albo służby. Tak więc mundury ustanawiane na podstawie ustawy zewnętrznie się różnią. Zgodnie z założeniem ustawodawcy mundur Wojska Polskiego jest symbolem tradycji wolnościowych i postaw patriotycznych Narodu Polskiego, Policji i Straży Granicznej zaś symbolem poszanowania prawa oraz ładu i porządku publicznego. Minister Obrony Narodowej w odniesieniu do munduru wojskowego, a minister właściwy do spraw wewnętrznych w odniesieniu do munduru policyjnego i Straży Granicznej mogą wprowadzić, w drodze rozporządzenia, zakaz używania munduru lub jego części, chociażby nawet zostały one pozbawione oznak określonych w przepisach o ustanowieniu munduru, uwzględniając obowiązujące wzory umundurowania wyjściowego i polowego stosowanego w Siłach Zbrojnych, Policji i Straży Granicznej. Organem uprawnionym do kontroli używania odznak i mundurów wojskowych jest Żandarmeria Wojskowa.
[...]
a ponadto
http://bap-psp.lex.pl/serwis/du/2005/1827.htm
Cytat:
[…]
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
z dnia 19 października 2005 r.
w sprawie zakazu używania munduru wojskowego lub jego części
(Dz. U. z dnia 31 października 2005 r.)
Na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mundurach (Dz. U. Nr 31, poz. 130, z późn. zm.1)) zarządza się, co następuje:
§ 1. 1. Mundur wojskowy składa się z kompletnych ubiorów: galowego, wyjściowego, służbowego, ćwiczebnego, polowego, specjalnego, roboczego i wieczorowego.
2. Części munduru wojskowego to elementy składowe ubiorów, o których mowa w ust. 1, określone w § 4-11 i § 13-15 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 grudnia 2004 r. w sprawie wzorów oraz noszenia umundurowania i oznak wojskowych przez żołnierzy zawodowych i kandydatów na żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 7, poz. 53) oraz § 4-9 i § 11-13 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie wzorów, noszenia umundurowania, odznak i oznak wojskowych oraz uzbrojenia przez żołnierzy w czynnej służbie wojskowej (Dz. U. z 2005 r. Nr 7, poz. 54).
§ 2. 1.
Wprowadza się zakaz używania:
1) munduru wojskowego, o którym mowa w § 1 ust. 1,
2)
części munduru wojskowego, o których mowa w § 1 ust. 2
-
przez osoby nieuprawnione, chociażby przedmioty te zostały pozbawione oznak wojskowych.
2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, obejmuje:
1) mundury galowe generalskie wojsk lądowych oraz wojsk lotniczych wzór 92;
2) mundur galowy admirała wzór 92;
3) mundury galowe wojsk lądowych, wojsk lotniczych oraz Marynarki Wojennej wzór 92;
4) mundury wyjściowe i letnie generalskie wojsk lądowych oraz wojsk lotniczych wzór 92;
5) mundur wyjściowy i wyjściowy letni admirała;
6) mundur wyjściowy marynarski;
7) mundury wyjściowe i letnie oficerskie wojsk lądowych, wojsk lotniczych oraz Marynarki Wojennej wzór 92;
8) mundury służbowe generalskie, oficerskie i Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego wojsk lądowych, wojsk lotniczych oraz Marynarki Wojennej;
9) półfrak i spodnie ubiorów wieczorowych wojsk lądowych, wojsk lotniczych oraz Marynarki Wojennej;
10) płaszcze sukienne oficerskie i Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego wojsk lądowych, wojsk lotniczych oraz Marynarki Wojennej;
11) mundur polowy wzór 93 (z nadrukiem pantera);
12) mundur polowy tropikalny wzór 93 (z nadrukiem pantera);
13) mundur polowy tropikalny w kamuflażu pustynnym;
14) ubranie ochronne (z nadrukiem pantera);
15) kombinezony pilota;
16) kurtka polowa wzór 93 (z nadrukiem pantera);
17) koszulo-bluza polowa wzór 93 (z nadrukiem pantera);
18) berety koloru: czarnego, bordowego, brązowego, niebieskiego, szkarłatnego, szarego i zielonego - ze znakiem orła wojskowego;
19) czapki rogatywki;
20) czapki garnizonowe Marynarki Wojennej oraz wojsk lotniczych;
21) furażerki wyjściowe i polowe wojsk lądowych oraz wojsk lotniczych;
22) sznury galowe;
23) pas żołnierski;
24) pas żołnierski z klamrą MW;
25) oznaki wojskowe.
